Een hovenier kan in verschillende richtingen werkzaam zijn. Een hovenier heeft ook de mogelijkheden om zich in een bepaalde tak van het werk te specialiseren. Hoveniers richten zich bijvoorbeeld op de aanleg van tuinen, parken, plantsoenen, sportparken, groenstroken. Hoveniers onderhouden deze groen gebieden ook indien hier behoefte aan is. Een hoveniersopleiding kan op MBO en op HBO niveau worden afgesloten.
Een hovenier kan zich specialiseren in het advies, onderhoud en de aanleg van een tuin. Een hovenier is in deze zin dan een proffesional in het aanleggen van tuinen. Een hovenier kan soms ook een tuinman worden genoemd. Een hovenier kost gemiddeld 40 euro per uur. Een hovenier vraagt vaak een vast bedrag voor de aanleg van een tuin. De prijs van een tuinaanleg is afhankelijk van de grote en het ontwerp van de tuin. Het ontwerp van een tuin kan een hovenier ook verzorgen. De kosten van een ontwerp kunnen soms oplopen tot 500 euro. Het ligt eraan hoe specifiek het ontwerp is. De meeste hoveniers hebben standaard ontwerpen. Hoveniers kunnen zelfstandig werken of werkzaam zijn voor een hoveniersbedrijf. Een hovenier is voorzien van al het benodigde gereedschap voor de aanleg van een tuin. Denk hierbij aan een mini graver, trilplaat, kettingzaag, grasmaaier of stenensnijder. Meestal zijn dit de grootste investeringen van een hovenier of hoveniersbedrijf.
Een hovenier kan voorzien zijn van een drietal keurmerken. Allereerst een groenkeurmerk. Dit geeft de klant 12 maanden garantie op de tuin. Ten tweede een exclusief keurmerk. De hovenier moet van kennis van zaken hebben en milieubewust werken als hij dit keurmerk in bezit heeft. Ten derde een tuinkeurmerk. Dit keurmerk staat voor zekerheid ten aanzien van het werk. De hovenier moet vakbekwaam en service gericht handelen.
Er is een brancheorganisatie voor hoveniers waarbij ze zich kunnen aansluiten. Deze brancheorganisatie wordt Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners (VHG) genoemd.
De opleiding tot hovenier is zeer algemeen. Een hovenier kan zich specialiseren in bepaalde gebieden. Deze specialisatie gaat meestal gepaard met werkervaring en een klantenkring.
Sommige hoveniers kunnen bijvoorbeeld heel erg goed zijn in het plaatsen van de juiste sproei systemen voor grotere tuinen.
Een hovenier krijgt over het algemeen de meeste opdrachten binnen in het voorjaar. De drukste maanden voor een hovenier zijn maart tot en met mei. De winterperiode is voor de hovenier over het algemeen een periode die vrij rustig is.